Τη τελευταία 10ετία Nike, Adidas και Under Armour είναι οι κυρίαρχες δυνάμεις στο κλάδο των μπασκετικών υποδημάτων οι οποίες τη τελευταία κυρίως πενταετία έχουν να αντιμετωπίσουν την επέλαση των κινεζικών εταιρειών (Anta, Li-Ning και PEAK) που ομολογουμένως έχουν κάνει τεράστια άλματα προόδου. Πολύ καιρό πριν πάρει τη τωρινή του μορφή ο κλάδος υπήρξαν εταιρείες που ξόδεψαν αρκετές εργατοώρες για τη κατασκευή μπασκετικών υποδημάτων και πολλές απ' αυτές κατάφεραν να αφήσουν το δικό τους ανεξίτηλο σημάδι στη ιστορία των sneakers.
Στο
πρώτο ισότιμο μέρος της μακροσκελέστατης ανάρτησης με θέμα τις 15 εταιρείες με παρελθόν στα hoop business αναφερθήκαμε σε ένα τέως μεγαθήριο του κλάδου και σε τέσσερα ακόμη brands με μικρή διάρκεια μπασκετικής ζωής. Η
επόμενη πεντάδα περιλάμβανε ναι μεν νεότερα brands αλλά με πολύ πλούσιο βιογραφικό μια εκ των οποίων καταγόταν απ' την Ευρώπη. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος θα κάνουμε ιδιαίτερη μνεία σε δύο brands με όνομα βαρύ σαν ιστορία και σε τρεις ακόμη εταιρείες μικρότερου βεληνεκούς αλλά με αξιοσημείωτες επιτυχίες.
Brooks Sports
Η Brooks Sports μπορεί τη σήμερον ημέρα να λογίζεται ως μια εταιρεία ένδυσης και υπόδησης με ειδίκευση στα παπούτσια τρεξίματος όμως πριν από μια καμιά τριακονταετία είχε καταπιαστεί και με το άθλημα του μπάσκετ. Η Brooks με έτος ίδρυσης το 1914, έχει περάσει από χίλια δυο κύματα καθώς έχει εξαγοραστεί ουκ ολίγες φορές μέχρις ότου αποκτήσει το σημερινό ιδιοκτησιακό καθεστώς που τη διέπει. Αρχικώς ειδικευόταν στη κατασκευή αθλητικών cleats και παγοπέδιλων αλλά τη μεγάλη της αναγνωρισιμότητα τη κέρδισε όταν ασχολήθηκε πιο επισταμένα με τη δημιουργία και εξέλιξη των running κωδικών της. Στις αρχές της δεκαετίας του '70 η Brooks θεωρείτο ως μια απ' τις τρεις ανερχόμενες δυνάμεις του κλάδου και ίσης σε μέγεθος με την νεότερη Nike. Θέλοντας να εκμεταλλευτεί το μομέντουμ οι ιθύνοντες της εταιρείας αποφάσισαν να εξαπλωθούν και σ' άλλα αθλήματα μ' ένα απ' αυτά να είναι το μπάσκετ. Ακολουθώντας τη στρατηγική μάρκετινγκ της Nike ξεκίνησε να υπογράφει με NBAers με τον James Worthy να ενδίδει πρώτος στο "πειρασμό" όμως το μεγαλύτερό της βήμα το έκανε όταν "έψησε" τον Dominique Wilkins να φορέσει τα πανύψηλα μπασκετικά της. Η φήμη του Dominique αλλά και της Brooks εκτοξεύτηκε όταν ο "Human Highlight Film" επιβλήθηκε του rookie Μιχαλάκη στο διαγωνισμό καρφωμάτων του All Star Game του 1985, σε μια high-flying αναμέτρηση όπου αγωνίστηκε φορώντας τα περίφημα Unique πατούμενά του. Λίγα χρόνια μετά την πτώχευση και την εξαγορά της Brooks από την Wolverine World Wide οι νέοι ιδιοκτήτες αποφάσισαν να αποχωρήσουν άπαξ δια παντός από τη κατηγορία των μπασκετικών και να ενδιαφερθούν αποκλειστικά με εκείνη των running.
KangaROOS
Το 1979 ο Αμερικανός αρχιτέκτονας και λάτρης του jogging Robbert "Bod" Gramm είχε μια τρελή και συνάμα επαναστατική ιδέα. Σκέφτηκε να κατασκευάσει για προσωπική χρήση ένα running παπούτσι που θα διέθετε στο εξωτερικό πλαϊνό μέρος μια μικρή τσέπη με φερμουάρ στην οποία θα μπορούσε κάποιος να κρύψει τα κλειδιά του ή χρήματα ενώ έκανε τη προπόνησή του αποφεύγοντας το ενοχλητικό "πέρα-δώθε" αν αυτά βρίσκονταν στη τσέπη του σορτς. Η ιδέα του άρεσε πολύ κι έτσι το Zipper Pocket βγήκε αμέσως στη παραγωγή ξεπουλώντας μηνιαίως χιλιάδες ζευγάρια μια επιτυχία που χε σαν αποτέλεσμα η εταιρεία κατά τη περίοδο των '80s να συγκαταλέγεται στο Top-5 των αθλητικών εταιρειών στις ΗΠΑ. Επίσης, η Roos εισήγαγε στα αθλητικά της την τεχνολογία Dynacoil ενώ στου Ολυμπιακούς Αγώνες του 1992 επέτυχε να είναι ο αποκλειστικός προμηθευτής παπουτσιών της ομάδας running των ΗΠΑ. Η Roos εισήλθε στη κατηγορία των μπασκετικών υποδημάτων περί τα μέσα της δεκαετίας του '80 έχοντας για βασικό της διαφημιστικό όπλο τον Clyde "The Glide" Drexler και σύμφωνα με την τότε διαφημιστική αφίσα τα KangaRoos Slam Dunk "ευθύνονται" για τις υψηλές πτήσεις του Drexler. Πέραν του Slam Dunk δύο ακόμη αναγνωρίσιμα μπασκετικά της Roos είναι το One On One και το Sky Walker που διέθετε και το περίφημο τσεπάκι. Η εταιρεία αποχώρησε από το σπορ κάπου στις αρχές του '90 κι προσπάθησε να επανέλθει το 2003 αλλά μάταια.
L.A. Gear
Η L.A. Gear ή για τους παλαιότερους LA Gear είναι μια ακόμη αμερικάνικη εταιρεία που ιδρύθηκε περί τις αρχές της δεκαετίας του '80 (1982) με έδρα προφανέστατα το Λος Άντζελες και ιδρυτή της ήταν ο Robert Greenberg. Ο Greenberg αν και κομμωτής στο επάγγελμα ξεκίνησε το 1979 να λειτουργεί ένα κατάστημα ενοικίασης roller skates (Good Times) προσπαθώντας να επωφεληθεί της φρενίτιδας που χε επικρατούσε εκείνη την εποχή με τα γνωστά σε μας πατίνια. Όταν ξεπεράστηκε αυτή η μόδα καταπιάστηκε με τα κορδόνια παπουτσιών και το 1982 άνοιξε ένα κατάστημα λιανικής όπου πουλούσε γυναικεία ενδύματα, ρούχα και αξεσουάρ από πασίγνωστες μάρκες φροντίζοντας παράλληλα να προωθεί και ρούχα με την επωνυμία της νεοϊδρυθείσας εταιρείας του, της LA Gear. Τρία χρόνια αργότερα η εταιρεία έκανε την είσοδό της και στην αγορά των αθλητικών υποδημάτων με τη κυκλοφορία ενός γυναικείου παπουτσιού φτιαγμένο από καμβά, το Canvas Workout. Η LA Gear είχε τότε απίστευτους ρυθμούς ανάπτυξης συνάπτοντας συμφωνίες με εκλεκτά ονόματα όπως ο Michael Jackson κι ο θρυλικός Laker Kareem Abdul-Jabbar ο οποίος μετά από χρόνια συνεργασίας με την Adidas ευτύχισε να αποκτήσει έστω και αργά τη δική του signature σειρά, τα Jabbars. Μετέπειτα μπασκετικά της LA Gear φόρεσαν κι επί χρόνια μάλιστα ακόμη δύο πιο σύγχρονοι μύθοι του NBA, οι Hakeem Olajuwon και Karl Malone. Η εταιρεία πτώχευσε το 1998 ενώ έχει "επανέλθει" στη ζωή άλλες τρεις φορές χωρίς να γνωρίζει τις μεγάλες στιγμές του παρελθόντος παρ' όλα αυτά κατάφερε να αφήσει το στίγμα της στη κατηγορία των μπασκετικών με αξέχαστα μοντέλα όπως τα Catapult, Regulator και τα Lights του "Akeem"!
Puma
Η Puma συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πέντε μεγαλύτερες κατασκευάστριες εταιρείες αθλητικών ειδών ένδυσης και υπόδησης. Η εταιρεία ιδρύθηκε το 1948 από τον Rudolf "Rudi" Dassler και εδρεύει στο Χέρτζογκενάουραχ (Herzogenaurach) που βρίσκεται στο κρατίδιο της Βαυαρίας στη νότια Γερμανία. Ο Rudolf μαζί με τον μικρότερο αδερφό του Adolf "Adi" ξεκίνησαν το 1924 την εταιρεία Gebruder Dassler Schuhfabrik όμως το 1948 αποφάσισαν να χωρίσουν τα "τσανάκια" τους. Ο μεν Adolf ίδρυσε την Adidas (
Adi Dassler), ο δε Rudolf την Ruda (
Rudi
Dassler) η οποία σύντομα μετονομάστηκε σε Puma από το γνωστό αιλουροειδές το οποίο έχει και σήμα κατατεθέν της. Αρχική και βασική ενασχόληση της νεοσύστατης Puma υπήρξε η κατασκευή ποδοσφαιρικών παπουτσιών (Super Atom ο πρώτος της κωδικός) με μύθους του αθλήματος να προτιμούν τα boots της γερμανικής εταιρείας μεταξύ των οποίων ήταν οι Pele, Eusebio και μετέπειτα οι Johan Cruyff, Diego Maradona. Το 1973 η Puma αποφασίζει να επεκτείνει τις δραστηριότητές της και στο άθλημα του μπάσκετ μετά από προτροπή του τότε Knickerbocker Walt Frazier που ζήτησε να του ετοιμάσουν ένα custom-made μπασκετικό για να αγωνίζεται. Οι Γερμανοί δε του χάλασαν χατίρι, αναμόρφωσαν το μοντέλο Suede καθιστώντας το φαρδύτερο και ελαφρύτερο κι έτσι γεννήθηκε το διαχρονικό Puma Clyde. Η Puma δυστυχώς δεν έδωσε τη δέουσα προσοχή στη κατηγορία και με τον ανταγωνισμό να γίνεται όλο και πιο έντονος είχαν σαν αποτέλεσμα της απομάκρυνσή της από το εν λόγω σπορ. Λίγο πριν το τέλος του περασμένου αιώνα η Puma επανήλθε στο προσκήνιο μέσω του απόφοιτου του North Carolina Vince Carter. Ο rookie "Air Canada" υπέγραψε 10ετές συμβόλαιο με τη γερμανική εταιρεία έχοντας προοπτική να αποκτήσει τη δική του signature σειρά όμως πρόλαβε να φορέσει λίγα μοντέλα της απ' τα οποία ξεχώρισαν το Cell Origin Mid και το Cell VI μιας και η μεταξύ τους συνεργασία έληξε έπειτα από δύο χρόνια. Κάπου εκεί η Puma έριξε για δεύτερη φορά αυλαία στην ενασχόλησή της με τη συγκεκριμένη αθλητική δραστηριότητα.
Reebok
Απ' τις 15 συνολικά εταιρείες στις οποίες αναφέρθηκα στη συγκεκριμένη σειρά αναρτήσεων νομίζω πως η τέως αγγλική Reebok αποτέλεσε τον ακρογωνιαίο λίθο στην εξέλιξη των σύγχρονων μπασκετικών υποδημάτων. Η Reebok ιδρύθηκε το 1958 στο Μπόλτον της Αγγλίας από τα αδέρφια Joseph και Jeff William Foster που γνώριζαν πολύ καλά τη δουλείας μιας κι ο παππούς τους είχε ιδρύσει την εταιρεία J. W. Foster and Sons η που ειδικευόταν στην κατασκευή running παπουτσιών. Αρχικά η εταιρεία των δύο νεαρών αδερφών ονομάστηκε Mercury Sports Footwear αλλά επειδή το brand Mercury ήταν ήδη καταχωρημένο ο Joe ξεκίνησε την αναζήτηση νέου ονόματος για την νεοσύστατη εταιρεία του και ξεφυλλίζοντας ένα ξενόγλωσσο λεξικό που χε κερδίσει νεαρός κι εκεί συνάντησε τη λέξη rhebok η οποία περιέγραφε ένα συγκεκριμένο είδος νοτιοαφρικάνικης αντιλόπης. Η Reebok ξεκίνησε να δραστηριοποιείται "εντός των τειχών" και κάπου στις αρχές της δεκαετίας του '70 άρχισε να αναπτύσσεται δυναμικότερα με την επέκτασή της στην αμερικάνικη αγορά. Το 1982 κυκλοφόρησε το πρώτο γυναικείο παπούτσι (Freestyle) για αερόμπικ ενώ περίπου στα μέσα της δεκαετίας του '80 πραγματοποίησε την είσοδό της στο κλάδο των μπασκετικών υποδημάτων κι αφού πρώτα είχε αλλάξει το λογότυπό της από το κλασικό "Union Jack" στο πασίγνωστο πια vector. Οι Άγγλοι εκμεταλλευόμενοι κυρίως τη τεχνολογία
Pump (και μετέπειτα τη
Hexalite) που οι ίδιοι είχαν αναπτύξει κατάφεραν σε χρόνο dt να εδραιωθούν στη κατηγορία αλλά και στις συνειδήσεις των NBAers με κορυφαία τότε ονόματα της λίγκας να "προτιμούν" το ξενόφερτα προϊόντα. Ο "Human Highlight Film" Dominique Wilkins ήταν ο πρώτος σούπερ-ντούπερ NBAer που αγωνίστηκε φορώντας Reebok και παράλληλα ο πρώτος που δοκίμασε τη τεχνολογία Pump το πολύ μακρινό 1989. Ακολούθησαν κι άλλα μοντέλα εφοδιασμένα με την "τρόμπα" της Reebok όπως το Vertical, το
Omni Lite του Dee Brown, το αξεπέραστο Twilight Zone αλλά και αρκετοί κωδικοί απ' τη νεοσύστατη singature σειρά του θηριώδους Shaquille O'Neal. Τη δική του signature σειρά παπουτσιών απέκτησε και ο Allen Iverson με τα βήματά του να ακολουθούν οι Shawn Kemp, Nick Van Excel, Glenn Robinson, Yao Ming, Steve Francis ενώ ο John Wall ήταν ο τελευταίος "συμβασιούχος" NBAer που φόρεσε το vector και με την εταιρεία τότε να βρίσκεται υπό τον έλεγχο της Adidas. Από κωδικούς τώρα τι να πρωτοθυμηθεί και τι να πρωτοθαυμάσει κανείς?
Shaqnosis,
Shaq Attaq I,
Kamikaze Ι,
Kamikaze II,
Question, Answer IV, Answer V, BB5600, Battlegrounds, Blast, The Rail, Icepick και άλλα τόσα που σίγουρα ξεχνώ.
